Εκεί που η Ιατρική συναντά την Τέχνη

Στα πλαίσια του «Πολιτιστικό Ενδόραμα ΄17» πραγματοποιήθηκε έκθεση φωτογραφίας παθολογοανατόμων, βγαλμένη από το μικροσκόπιο.

Η διημερίδα ΕΝΔΟΡΑΜΑ, που το 2018 είχε έναν εορταστικό χαρακτήρα, καθώς συμπλήρωσε αισίως τη δέκατη διοργάνωσή της, είναι πλέον γνωστό ότι εκτός από τον καθαρά επιστημονικό της προσανατολισμό, πλαισιώνεται και από το ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΕΝΔΟΡΑΜΑ, μια, παράλληλη της διημερίδας, πολιτιστική δράση, με σαφή θεματικό άξονα και ποικίλα δρώμενα. Το Π.Ε. είναι αυτό που κάθε χρόνο δίνει το ιδιαίτερο χρώμα στο συνέδριο, μας ταξιδεύει έξω από τα όρια της επιστήμης μας, μας επιτρέπει να «συνομιλούμε» με την κοινωνία, να γνωρίζουμε δράσεις και χαρακτηριστικά της ευρύτερης περιοχής της Δυτικής Ελλάδας ή να ασχολούμαστε με ιδιαίτερα ζητήματα που μας απασχόλησαν την προηγούμενη χρονιά.

Έτσι, λοιπόν, μέσα από το Π.Ε. παρέλασαν τα Καλάβρυτα και η συμμετοχή τους στην Επανάσταση, το Μεσολόγγι και οι λιμνοθάλασσες που το περιβάλλουν, το προσφυγικό, το θέατρο και το ΔΗΠΕΘΕ Πάτρας, το σωφρονιστικό σύστημα και τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι ανασκαφές στη Μεσσήνη, ο πόλεμος της μνήμης, το πείραμα του CERN και το «σωματίδιο του Θεού». Κάθε χρόνο, εκθέσεις, απαγγελία, μουσική και γαστρονομία, συνεργάζονται και συνθέτουν μια εικόνα για το επιλεγμένο θέμα. Οι πίνακες από το Μεσολόγγι, ο οπλισμός της Επανάστασης και τα κουστούμια του ΔΗΠΕΘΕ παντρεύτηκαν με συμφωνικά έργα, παραδοσιακή μουσική, την Εύα Κοταμανίδου να διαβάζει τη Γ΄ ραψωδία της Ιλιάδας ή την εμβληματική διάλεξη της ιστορικού Μαριάννας Κορομηλά για τον βαθύ πολιτισμό της Συρίας.

Το 2018, το ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟ ΕΝΔΟΡΑΜΑ αφιέρωσε τη θεματική του στην επιστήμη που τα τελευταία τριάντα, τουλάχιστον, χρόνια βρίσκεται στο επίκεντρο όλων των βιοϊατρικών επιστημών και των επιστημών υγείας, ενώ πυκνά συχνά αποτέλεσε πρωτοσέλιδο θέμα με τις καινοφανείς εξελίξεις και τη δυναμική της: τη Γενετική. Προσκεκλημένος μας ομιλητής στην Τελετή Έναρξης ήταν ο συμπατριώτης μας Antonarakis Stylianos, Professor Emeritus, Department of Genetic Medicine and Development, University of Geneva, Medical School, που μας ανέπτυξε το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον της Γενετικής. Παράλληλα, στο φουαγιέ του Συνεδριακού Κέντρου, διοργανώθηκε μια έκθεση φωτογραφίας συναδέλφων παθολογοανατόμων, βγαλμένη από το μικροσκόπιο.  Οι φωτογραφίες που εκτέθησαν δεν τραβήχτηκαν με φωτογραφική μηχανή, αλλά με μικροσκόπιο! Έργα βασισμένα σε μικροσκοπικές ιστολογικές εικόνες, επεξεργασμένες ή και αυτούσιες.

Εκ μέρους του «ΕΝΔΟΡΑΜΑΤΟΣ» θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους αυτούς που, για μια ακόμα φορά, συνέδραμαν στην Τελετή Έναρξης και την πολιτιστική ταυτότητα της διημερίδας μας:

Τον Ομότιμο Καθηγητή στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης Στυλιανό Αντωναράκη, που ανταποκρίθηκε πρόθυμα στην πρόσκλησή μας.

Τις συναδέλφους, ιατρούς παθολογοανατόμους, κ.κ. Π. Δαδιώτη‒Αραμπαντώνη, Μ. Λαμπροπούλου, Μ. Μελαχροινού, Ά. Μπατιστάτου, Χρ. Σκόπα, που μας προσέφεραν τα έργα τους και συμπλήρωσαν με μοναδικά εικαστικό τρόπο τη φετινή, επετειακή διοργάνωση.

Τον οργανωτή του συνεδρίου Γιάννη Πικραμένο, που για μια ακόμα φορά, αγκάλιασε με ιδιαίτερο τρόπο και ανέδειξε, όχι μόνο το οργανωτικό και επιστημονικό, αλλά και το πολιτιστικό μέρος του ΕΝΔΟΡΑΜΑΤΟΣ.

Τέλος, την ιστορικό-αρχαιολόγο Ανδρονίκη Χρυσάφη, που έχει αναλάβει την επιμέλεια του «Πολιτιστικού Ενδοράματος» από τη σύλληψή του και με ιδιαίτερη φροντίδα, μεράκι, γνώσεις και γόνιμες συζητήσεις συμβάλλει κάθε χρόνο στην υλοποίησή του.

Η Οργανωτική Επιτροπή
Α. Βαγενάκης, Ομότιμος Καθηγητής
Ν. Γεωργόπουλος, Καθηγητής
Κ. Μάρκου, Καθηγητής

ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΑ ΙΑΤΡΩΝ-ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΩΝ

Η καθημερινή ιατρική ρουτίνα των Παθολογοανατόμων, η μελέτη κυττάρων και ιστών στο πλαίσιο της διάγνωσης, περιλαμβάνει και μια διάσταση που δύσκολα μπορεί να γίνει αντιληπτή ή κατανοητή με «γυμνό μάτι» στο ευρύ κοινό. Οι ιστολογικές εξετάσεις, πέρα από την αντικειμενική χρησιμότητά τους στην ιατρική επιστήμη, μπορούν να αποκτήσουν έναν ακόμα ρόλο και να αποτελέσουν αντικείμενο καλλιτεχνικών εκθέσεων. Οι εικόνες των ιστών στο μικροσκόπιο, όπως χρωματίζονται στην καθημερινή πρακτική, δημιουργούν έργα τέχνης, που παρελαύνουν μπροστά από τα μάτια των παθολογοανατόμων. Ένα όχι μόνο εκπαιδευμένο αλλά και ευαίσθητο μάτι, παρακολουθεί μέσα από τη μικροσκόπηση ένα εικαστικό σενάριο oστών και κυττάρων να συνθέτουν παραστάσεις αντίστοιχης ομορφιάς με αυτήν που συναντά κανείς στη φύση ή σε πίνακες ζωγραφικής. Η έκθεση που φιλοξενήσαμε στο ΕΝΔΟΡΑΜΑ΄17 επιβεβαιώνει ότι η ομορφιά και η τέχνη είναι κρυμμένες παντού, αρκεί να διαθέτουμε το ταλέντο και τη φαντασία να τις αποκαλύψουμε.

ΠΕΤΡΟΥΛΑ ΑΡΑΠΑΝΤΩΝΗ - ΔΑΔΙΩΤΗ
MD, PhD, Παθολογοανατόμος - Δ/ντρια Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ- ΑΘΗΝΑ

H ιατρός Παθολογοανατόμος Πετρούλα Αραπαντώνη-Δαδιώτη γεννήθηκε στην Σκάλα Λακωνίας. Σπούδασε Ιατρική στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Είναι διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών από το 1987. Υπηρέτησε στο ΕΑΝΠ – ΜΕΤΑΞΑ - Πειραιά από το 1982 ως ειδικευμένη βοηθός, εξελίχθηκε σε όλες τις βαθμίδες της ιατρικής ιεραρχίας και ως Συντον. Διευθύντρια του Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου απεχώρησε το Δεκέμβριο του 2013. Σήμερα είναι Διευθύντρια του Παθολογοανατομικού Εργαστηρίου του Νοσοκομείου ΕΡΡΙΚΟΣ ΝΤΥΝΑΝ στην Αθήνα.

Στη διαδρομή της ως μάχιμος Παθολογοανατόμος για 40 και πλέον έτη, η έντονη επιστημονική δραστηριότητα, η  αφοσίωσή της στην ειδικότητα που επέλεξε και συνεχίζει να ασκεί, αλλά και η αγάπη της για τη ζωή  ήταν οι λόγοι που την οδήγησαν  να οραματισθεί  ότι η Ζωή είναι η υψηλότερη μορφή Τέχνης.

Οι Παθολογοανατόμοι, πλην της πρακτικής και συναισθηματικής πίεσης, έχουν την μοναδική ευκαιρία να βιώνουν ένα καλλιτεχνικό ταξίδι στην πηγή της ζωής, ένα εικαστικό ταξίδι με εργαλείο ένα μικροσκόπιο. Το εικαστικό σενάριο της επαγγελματικής ζωής της είναι έργα ΤΕΧΝΗΣ εμπνευσμένα από μια ζωή μελέτης κυττάρων και ιστών, αποδεικνύοντας ότι η ΟΜΟΡΦΙΑ και η ΤΕΧΝΗ υπάρχουν παντού.

Η ιατρός Παθολογοανατόμος Πετρούλα Αραπαντώνη-Δαδιώτη έχει μοιρασθεί με το κοινό, για φιλανθρωπικούς σκοπούς, μια συλλογή από 150 περίπου έργα ΤΕΧΝΗΣ. Η 1η έκθεση έγινε στην Αθήνα το 2006, η 2η στην Πάτρα το 2007 και η 3η στην Λαμία το 2008.

Τα έργα προέρχονται από εικόνες ιστών στο μικροσκόπιο όπως χρωματίζονται στην καθημερινή πρακτική για όλες τις βιοψίες. Στα έργα ΔΕΝ περιλαμβάνονται κακοήθειες.

ΜΑΡΙΑ ΛΑΜΠΡΟΠΟΥΛΟΥ

Η Μαρία Λαμπροπούλου είναι Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιστολογίας —Εμβρυολογίας στο Τμήμα Ιατρικής του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου Θράκης (Δ.Π.Θ.) και κάτοχος της ιατρικής ειδικότητας της Παθολογικής Ανατομικής. Διδάσκει Ιστολογία — Εμβρυολογία στους φοιτητές του Τμήματος Ιατρικής και  στους φοιτητές του Τμήματος Μοριακής Βιολογίας & Γενετικής του Δ.Π.Θ.  

Διδάσκει, επίσης, σε επτά μεταπτυχιακά προγράμματα του ιδίου Πανεπιστημίου, είναι επιστημονικός συνεργάτης σε χρηματοδοτούμενα προγράμματα κι ενεργό μέλος  σε ερευνητικές ομάδες συνεργαζόμενων με το Δ.Π.Θ. ερευνητικών κέντρων. Εμφανίζει ενεργές κλινικό έργο από το 2006 μέχρι σήμερα, που εστιάζεται στην ιστοπαθολογική εκτίμηση και στη μοριακή διαγνωστική προσέγγιση διαφόρων ασθενειών.

Το έργο της, το οποίο είναι εστιασμένο κυρίως στην μοριακή ιστοπαθολογία, χαίρει διεθνούς αναγνώρισης, με πλήθος δημοσιεύσεων, συχνές αναφορές στην παγκόσμια βιβλιογραφία και πολλές διαλέξεις σε Ελληνικά και Διεθνή επιστημονικά συνέδρια, καθώς επίσης και στο ευρύ κοινό στα πλαίσια σεμιναρίων διαφόρων φορέων της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης.

Έχει διοργανώσει ημερίδες και επιστημονικές εκθέσεις ιστολογικής-καλλιτεχνικής εικόνας με σκοπό την προβολή του σημαντικού έργου των Παθολογοανατόμων στη διάγνωση και στη θεραπεία των ασθενειών. Προάγει τον εθελοντισμό και την προσφορά, συμμετέχοντας ως ενεργό μέλος σε αντίστοιχες δράσεις.

Ως Παθολογοανατόμος έχει διαπιστώσει, πως η επιστημονική μελέτη των ανθρώπινων ιστών στο μικροσκόπιο είναι εκπληκτική, ιδιαίτερα όταν τα κύτταρα άθελά τους σχηματίζουν εικόνες και παραστάσεις αντίστοιχης ομορφιάς με αυτή που συναντά κανείς σε πίνακες ζωγραφικής. Εικόνες, που δηλώνουν έντονα, ότι η ψυχρή Ιατρική Επιστήμη συναντιέται και φλερτάρει με την Τέχνη με τρόπο πρωτότυπο και μαγικό.

Η συλλογή της περιλαμβάνει ιστολογικές μικροσκοπικές εικόνες ρουτίνας, όπου τα κύτταρα δημιουργούν ασύλληπτα σχήματα και παραστάσεις, αποκτούν συγκεκριμένη μορφή κι απεικονίζονται χωρίς καμία τεχνική επεξεργασία. Περιλαμβάνει, επίσης, μοναδικές εικόνες, που προκύπτουν από φυσαλίδες αέρα, κόλλα και σωματίδια σκόνης που εγκλωβίζονται κάτω από την καλυπτρίδα κατά την επεξεργασία των ιστολογικών τομών.

Κάποια από τα έργα έχουν βραβευθεί σε εκθέσεις αντίστοιχου περιεχομένου κι έχουν αποσπάσει άριστες κριτικές.

Η διάθεση της συλλογής έχει  φιλανθρωπικό χαρακτήρα κι είναι αφιερωμένη σε όλους όσους μάχονται κι αντιμετωπίζουν σοβαρές περιπέτειες υγείας με θάρρος και αξιοπρέπεια κι ιδιαίτερα σ’ εκείνους που πάλεψαν κι έφυγαν με το κεφάλι ψηλά.

ΑΝΝΑ ΜΠΑΤΙΣΤΑΤΟΥ

Η Άννα Μπατιστάτου έλαβε το πτυχίο της Ιατρικής (MD) το 1988 από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Πατρών. Οι μεταπτυχιακές της σπουδές είναι οι ακόλουθες: M.Α.(1990), M.Phil. (1990) και Ph.D.(1993), Department of Pathology and Center for Neurobiology and Behavior, Columbia University in the City of New York, Graduate School of Arts and Sciences, New York, USA. Το 1997 απέκτησε τον τίτλο ιατρικής ειδικότητας στην Παθολογική Ανατομική.

Από το 2002 είναι μέλος ΔΕΠ στο Εργαστήριο Παθολογικής Ανατομικής στο Τμήμα Ιατρικής στη Σχολή Επιστημών Υγείας, του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, όπου το 2013 εξελέγη σε θέση Καθηγητή.  Επίσης εργάζεται ως ειδικευμένη Παθολογοανατόμος στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ιωαννίνων. Έχει πλούσιο διαγνωστικό έργο (παθολογοανατομική εξέταση και διάγνωση σε πάνω από 2000 βιοψίες και χειρουργικά περιστατικά ανά έτος), καθώς και ερευνητικό έργο. Το ερευνητικό της έργο εστιάζεται στην κατανόηση της μοριακής παθογένειας των κακοήθων νεοπλασμάτων και στην αναγνώριση προγνωστικών και προβλεπτικών δεικτών σε ιστικό υλικό από ασθενείς με νεοπλασία. Έχει γράψει 20 Κεφάλαια σε Ελληνικά και Διεθνή βιβλία. Έχει 22 πλήρεις δημοσιεύσεις σε Ελληνικά περιοδικά με κριτές και 180 πλήρεις δημοσιεύσεις σε Διεθνή περιοδικά με κριτές. Ο  συνολικός συντελεστής εμβέλειας (Impact factor) είναι 450. Το σύνολο των βιβλιογραφικών αναφορών (Citations) σε Διεθνή περιοδικά με Κριτές είναι 3225 και το h-score είναι 30.

Από το 2016 είναι Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Παθολογικής Ανατομικής.

Το 2016 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Η Ζωή εν Πέτρα» (Εκδόσεις  “Fagotto books”). Έχει λάβει μέρος με έργα βασισμένα σε μικροσκοπικές ιστολογικές εικόνες σε ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα, σε άλλα Ευρωπαϊκά κράτη και στις ΗΠΑ.

ΧΡΥΣΟΥΛΑ Δ. ΣΚΟΠΑ

ΤΟΠΟΣ ΚΑΤΑΓΩΓΗΣ: Αταλάντη Λοκρίδος

ΠΡΟΠΤΥΧΙΑΚΕΣ ΣΠΟΥΔΕΣ 
1967: Απολυτήριο 6ου Γυμνασίου Θηλέων, Αθήνα
1967-1973: Ιατρική Σχολή,  Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Ιούλιος -Σεπτέμβριος 1972: Εκπαίδευση ως φοιτήτρια στα Radiobiology Lab. and Dept. Of Pediatrics, University of California, San Francisco, CA

ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΕΣ  ΣΠΟΥΔΕΣ: Special Post-Doctoral Fellow στο Bruce Lyon Memorial Research Laboratory, Children’s Hospital, Medical Center, Oakland, CA
1978 - 1981: Ειδικότητα Κυτταρολογίας στο Αρεταίειο Νοσοκομείο, Αθήνα
1981 – 1987: Επιστημονικός Συνεργάτης στο Εργαστ. Παθολογικής Ανατομικής, Ιατρικό Τμήμα, Πανεπιστήμιο Πατρών (Συμπλήρωση χρόνου ειδικότητας στην Παθολογική Ανατομική)

ΠΤΥΧΙΑ – ΤΙΤΛΟΙ 
Ιούνιος 1974: Πτυχίο Ιατρικής, Ιατρική Σχολή Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών
Νοέμβριος 1981: Τίτλος ειδικότητας στην Κυτταρολογία
Δεκέμβριος 1984: Τίτλος ειδικότητας στην Παθολογική Ανατομική
Ιούνιος 1986:  Διδακτορικό δίπλωμα, Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Πατρών (Βαθμός «Άριστα»)

ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΗ ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΙΑ
Αύγουστος 1981: Επιστημονικός Συνεργάτης, Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Πατρών, Εργαστ. Παθολογικής Ανατομικής
Ιούλιος 1987: Λέκτωρ, Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Πατρών
Σεπτ/βριος 1990: Επίκουρη Καθηγήτρια, Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Πατρών
Σεπτ/βριος 1991-92: Visiting Scientist στο Dept. of Pathology, National Cancer Institute, National Institutes of Health (NIH), Bethesda, MD, USA (Εκπαιδευτική άδεια)
Ιούλιος 1999: Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Πατρών
Ιούνιος 2005: Καθηγήτρια Παθολογικής Ανατομικής, Ιατρικό Τμήμα Πανεπιστημίου Πατρών
Σεπτέμβριος 2008: Διευθύντρια Εργαστ. Παθολογικής Ανατομικής και Κυτταρολογίας, Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Πατρών
2015:  Ομότιμη Καθηγήτρια Πανεπιστημίου Πατρών